بررسی اثر مهارکننده ژن CREB (666-15) بر آپوپتوز و تکثیر رده های سلولی لوسمی لنفوبلاستی حاد و لوسمی لنفوسیتی مزمن

خلاصه ضرورت اجرای طرح

لوسمی لنفوبلاستی حاد (ALL) و مزمن (CLL) از انواع شایع سرطان‌های خون هستند که با تکثیر غیرطبیعی لنفوسیت‌ها همراه‌اند. ALL معمولاً در کودکان و نوجوانان رخ می‌دهد و با رشد سریع سلول‌های پیش‌ساز لنفوسیتی در مغز استخوان، عملکرد سیستم خونساز را مختل می‌کند. در مقابل، CLL بیماری‌ با پیشرفت کندتر است که بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود و شامل تجمع لنفوسیت‌های بالغ غیرطبیعی است که اغلب بدون علامت باقی می‌ماند. یکی از مشکلات اصلی در درمان این لوسمی‌ها، مقاومت سلول‌های سرطانی به آپوپتوز و تکثیر غیرطبیعی آن‌هاست. این مقاومت به مسیرهای مولکولی و ژنتیکی مربوط می‌شود که بقا و رشد سلول‌های سرطانی را تقویت می‌کنند. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که ژن CREB، به عنوان یک فاکتور رونویسی کلیدی، در بسیاری از سرطان‌ها از جمله ALL و CLL فعالیت بیش از اندازه دارد. این ژن با تنظیم بیان ژن‌های مرتبط با بقا و تکثیر، نقش مهمی در مقاومت سلولی و افزایش رشد تومور ایفا می‌کند. مهارکننده مولکولی 666-15 به‌عنوان یک بازدارنده اختصاصی CREB شناخته شده است که می‌تواند با جلوگیری از اتصال CREB به DNA، تکثیر سلول‌های سرطانی را کاهش دهد و آپوپتوز را افزایش دهد. اگرچه این مهارکننده در مدل‌های آزمایشگاهی برخی سرطان‌ها اثربخش بوده، تأثیر آن بر ALL و CLL به‌طور دقیق بررسی نشده است. روش‌های استاندارد مانند شیمی‌درمانی و ایمنی‌درمانی با مشکلاتی از جمله مقاومت دارویی، عود بیماری و عوارض جانبی شدید همراه هستند. فعالیت بیش از حد CREB نقش کلیدی در پیشرفت ALL و CLL دارد و هدف قرار دادن آن می‌تواند به کاهش تکثیر سلول‌های سرطانی و حساس‌تر شدن آن‌ها به درمان‌ها منجر شود. مهار CREB می‌تواند به کاهش تکثیر سلولی، افزایش آپوپتوز، و کاهش بیان ژن‌های ضدآپوپتوز مانند BCL-2 منجر شود. بررسی اثر مهارکننده‌های CREB می‌تواند شکاف‌های دانشی موجود را پر کرده و به توسعه روش‌های درمانی هدفمند با اثربخشی بیشتر و عوارض کمتر کمک کند.

خلاصه روش اجـرای طرح

1- کشت سلول­ های رده لنفوسیتی Nalm6 و CLL-PGA و تیمار با مهارکننده ­ی CREB (666-15) و فورسکولین

2- انجام تست MTT برای تعیین دوز و زمان مناسب تیمار با CREB (666-15) و فورسکولین

3- بررسی Cell cycle قبل و بعد از مواجهه سلول­ ها با فورسکولین و مهار کننده CREB، در سطح پروتئین و ژن با فلوسایتومتری و Real-time PCR (اندازه­ گیری بیان Cycling D1، Cycling B1 و PCNA)

4- بررسی میزان آپوپتوز لنفوسیت­ ها با استفاده از آزمایش Annexin/PI قبل و بعد از تیمار سلول ­ها

5- بررسی بیان ژن­ های ATF3، BTG2، GADD45 و CREB برای مطالعه آپوپتوز سلولی قبل و بعد از تیمار در تمام گروه­ ها با استفاده از تکنیک Real-time PCR و روش سایبرگرین

6- اندازه­ گیری بیان پروتئینی Caspase-3، ERK1/2 توتال و فسفریله و AKT توتال و فسفریله با استفاده از تکنیک وسترن بلات

مجری طرح: خانم دکتر الهام فرهادی