مرور نظام مند (Systematic Review) و متاآنالیز (Meta-Analysis) بررسی سطح سرمی گلکتین-3 به عنوان یک بیومارکر در بیماری آرتریت روماتوئید
خلاصه ضرورت اجرای طرح
آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری مزمن التهابی خودایمنی است که با التهاب مفصل، خشکی، تورم و درد در مفاصل به صورت قرینه تظاهر می‌یابد و می‌تواند به مرگ زودرس و عوارض جدی منجر شود. در سال ۲۰۲۰، شیوع جهانی RA حدود ۲۰۰ نفر در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر بود که حدود ۱۷.۶ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد. RA با تغییرات ساختاری در بافت سینوویال و تکثیر سینوویوسیت‌های شبه فیبروبلاست (FLS) مشخص می‌شود که با سلول‌های ایمنی برهم‌کنش دارند و به آسیب سینوویال RA کمک می‌کنند. عوارض این بیماری کیفیت زندگی بیماران را کاهش داده و خطر مرگ ناشی از بیماری را افزایش میدهد. برای بهبود تشخیص و مدیریت RA، دانشمندان به دنبال بیومارکرهایی برای تشخیص زودتر و ارزیابی شدت بیماری هستند.
گالکتین-3 (Gal-3) یکی از اعضای لکتین های اتصال دهنده β-گالاکتوزید است که تنها دارای یک دامنه شناسایی کربوهیدرات (CRD) محافظت شده و یک دامنه انتهای N غیر لکتینی (ND) می باشد. Gal-3، تنها گالکتین نوع کایمرا، از نظر ساختاری با سایر گالکتین ها متفاوت است که به آن اجازه الیگومریزاسیون می دهد. Gal-3 فعالیت پلئوتروپیک متمایزی را نشان میدهد که به طور قابل توجهی در فرآیندهای فیزیولوژیکی و پاتولوژیکی مختلف در بافتهای گوناگون نقش دارد. به دلیل نقشهای مهم متعدد Gal-3 در بسیاری از بیماری ها، این مولکول به عنوان یک بیومارکر تشخیصی و پیش آگهی و همچنین یک هدف درمانی بالقوه جدید مورد توجه قرار گرفته است. Gal-3 با ویژگی‌های التهابی FLSها، بر سلول‌های ایمنی و استئوکلاست‌ها تاثیر می‌گذارد و برخلاف Gal-1 که پاسخ ایمنی را مهار می‌کند، Gal-3 به عنوان یک عامل التهابی در RA عمل می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که سطوح بالای Gal-3 باعث تحریک RA-FLSها و تولید عوامل التهابی مختلف می‌شود و نقش مهمی در تخریب غضروف و تشکیل استئوکلاست‌ها دارد. به همین دلیل، Gal-3 به عنوان یک بیومارکر برای تشخیص RA پیشنهاد شده است.
این مطالعه قصد دارد مروری سیستماتیک و متاآنالیزی انجام داده تا شواهد موجود درباره سطح Gal-3 در بیماران RA را بررسی کند و به عدم قطعیت‌ها در مورد نقش این گالکتین در RA پاسخ دهد. هدف این مطالعه حمایت از تحقیقات آینده درباره Gal-3 به عنوان یک بیومارکر اولیه برای RA است.
خلاصه روش اجـرای طرح
استراتژی جستجو: این مرور سیستماتیک و متاآنالیز مطابق با استانداردهای PRISMA 2020 انجام شده است. چهار پایگاه داده بین‌المللی شامل PubMed، Embase، Scopus، و Web of Science برای جستجوی جامع واژه‌های کلیدی مرتبط با "Rheumatoid arthritis" و "Galectin-3" استفاده خواهد شد.
معیارهای ورود و خروج برای غربالگری مطالعات: مطالعات باید 1) سطح گالکتین-3 در سرم/پلاسما در افراد مبتلا به RA و گروه‌های کنترل، 2) نقش تشخیصی گالکتین-3 در RA، و 3) ارتباط بین سطح گالکتین-3 و پیش‌بینی RA را بررسی کنند. مقالات غیرانگلیسی، مقالات غیراصلی، مرورها، گزارش‌های موردی و خلاصه مقالات کنفرانس از مطالعه خارج می‌شوند.
انتخاب و استخراج داده‌ها: تمام نتایج جستجو به نرم‌افزار EndNote 20 وارد می‌شوند. نتایج تکراری حذف و دو نفر بازبین مستقل مطالعات را براساس عناوین/چکیده‌ها بررسی می‌کنند. سپس متن‌های کامل برای یافتن مطالعات مطابق با معیارها بررسی می‌شوند. داده‌ها در یک صفحه اکسل پیش‌تعریف شده استخراج می‌شوند.
ارزیابی کیفی مطالعات: ریسک انحراف با استفاده از "مقیاس ارزیابی کیفیت نیوکاسل-اوتاوا" (NOS) ارزیابی می‌شود. سه حوزه اصلی شامل نتیجه، انتخاب و مقایسه‌پذیری است. مطالعات بر اساس امتیاز NOS به چهار دسته ارزیابی می‌شوند.
تحلیل آماری: تمام تحلیل‌ها در نرم‌افزار R انجام می‌شود. متاآنالیز برای مقایسه سطح‌های گالکتین-3 بین افراد مبتلا به RA و افراد سالم با استفاده از روش REML انجام می‌شود. اختلافات بین مطالعات با استفاده از آزمون I-square ارزیابی و دسته‌بندی می‌شود. متاآنالیز چند متغیره برای بررسی علل اختلافات انجام و تجزیه و تحلیل حساسیت با روش "leave-one-out" انجام می‌شود. آزمون آماری Egger’s برای تجزیه و تحلیل سوگیری انتشار استفاده می‌شود.
مجری طرح: خانم دکتر الهام فرهادی
ارسال نظر